Vissen, wie kent het niet? Het is als sinds eeuwen een typisch Nederlands beroep en heeft cultuur en maatschappij gevormd. Dit is duidelijk terug te zien in vissersgemeenschappen zoals Yerseke en Urk. De Nederlandse visserij is echter ook een toonaangevende sector op wereldniveau. Maar voor hoe lang nog? Een enorme kaalslag dreigt. Hebben we over 5 jaar nog vissers in Nederland, of is dit beroep dan verleden tijd en zijn de visserijgemeenschappen verdwenen? Als het aan SGP-jongeren ligt niet! Naar aanleiding van een werkbezoek aan Urk en recente nieuwsuitingen extra aandacht voor de visserij.

Veel uitdagingen

De uitdagingen zijn de laatste decennia flink toegenomen. Een belangrijke mijlpaal was het definitieve besluit van het Europees Parlement per 1 juli 2021 dat het pulsvissen niet meer is toegestaan. Dit was een grote tegenvaller voor de Nederlandse visserij die al volop in deze innovatieve, dier- en natuurvriendelijke methode had geïnvesteerd. Vissers die hun hoop hadden gevestigd op de puls zagen hun investeringen en toekomst verdampen en moesten deze nieuwe techniek laten varen. Teruggaan naar de oude boomkortechniek was niet alleen een terugslag op technisch gebied. Ook het brandstofverbruik en de bijbehorende kosten namen weer toe. Daar kwamen de enorm hoge brandstofprijzen van het laatste jaar nog bij.

Bovendien is het visgebied in de Noordzee de laatste jaren sterk afgenomen. Vaargeulen voor vrachtschepen werden groter, natuurgebieden op zee met een verbod op visserij werden uitgebreid en kolossale windmolenparken werden voor de Noorzeekust geplaatst. Keer op keer liet het kabinet zien geen rekening te houden met de visserij.

Ten slotte doet de Brexit het net steeds verder sluiten. Het termijn van 5,5 jaar waarin de vissers in Britse wateren mogen vissen is snel afgelopen. Gezien de slechte onderhandelingspositie van de Europese Unie wordt er gevreesd voor het verlies van de toegang tot die wateren. Dit terwijl er een verschuiving plaats lijkt te vinden van de vispopulaties richting de Britse kustwateren.

Nederlandse steun voor de vissers

De overheid heeft na alle tegenslagen beloofd hulp te bieden. Er zouden twee regelingen komen; een innovatieregeling voor de doorzetters en een saneringsregeling voor de stoppers. Deze regelingen zouden gelijktijdig opengaan. Inmiddels is de saneringsregeling sinds 1 november gesloten, terwijl er nog geen zicht is op een innovatieregeling. Veel vissers zagen zich daardoor genoodzaakt om te stoppen. Volgens schattingen heeft circa 60 procent van de Noordzeevloot, die momenteel bestaat uit 110 kotters, zich opgegeven voor de saneringsregeling.

Vergeleken met andere Europese landen is de visserijsector in Nederland ondergewaardeerd. Terwijl andere landen zich op nationaal en internationaal niveau hard maken voor de visserij blijft Nederland hierin achter. In Frankrijk is bijvoorbeeld de derde steunmaatregel opengegaan om de Franse vissers te compenseren voor de hoge brandstofkosten, terwijl in Nederland sinds kort zicht is op een eerste, kleine compensatie.

Noodoproepen

De kaalslag van de visserij is een duidelijk gevolg van falend overheidsbeleid en een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Het is echter nog pijnlijker dat dit grotendeels genegeerd wordt door de huidige overheid. Daarom doen wij als SGP-jongeren drie noodoproepen.

  1. Help de sector op korte termijn door voldoende compensatie voor de huidige hoge brandstofprijzen. Op dit moment is het verliesgevend om uit te varen, waardoor het havenbeeld getekend wordt door stilzwijgende, afwachtende kolossale ijzeren reuzen. Veel vissers kiezen er voor om niet uit te varen, wat geen inkomsten betekent. Er is zicht op een kleine regeling maar op korte termijn is er behoefte aan meer hulp.
  2. Werk de innovatieregeling snel en concreet met de sector uit. Dat er innovatie mogelijk is laten de hybride vissersschepen MDV-1 en MDV-2 wel zien. Vissers zijn ondernemers en zien mogelijkheden, maar dan moeten er wel geld en middelen beschikbaar zijn.
  3. Kom als kabinet op voor voedingsgerelateerde sectoren die getalsmatig misschien marginaal zijn maar die wel onze internationale verhoudingen en voedselzekerheid bepalen. Bovendien tekent deze sector lokale gemeenschappen in Nederland. Het is meer dan een sector die verloren gaat. Het gaat om een manier van leven.

Geschreven door Niels van Damme

Niels schrijft artikelen voor commissie Duurzame Ontwikkeling & Landbouw (DOL).